Elektromıknatıs Nedir?

Elektromıknatıs

Elektrik akımının etkisi ile mıknatısın özelliklerini gösterebilen magnetik (manyetik) maddelere elektromıknatıs denir. Elektromıknatıslar, yalıtılmış ince kabloların ham demire sarılıp, kablolardan akım geçirilmesiyle meydana gelir. Elektromıknatıs, bir manyetik nüve ve nüvenin üzerine sarılan bir bobinden oluşur.

Bir bobinden akım geçirildiğinde ise etrafında daha güçlü bir manyetik alan oluşur ve bu alan, nüve üzerinden dolaşarak nüvenin mıknatıs özelliği göstermesini sağlar. Elektromıknatıs nüvesi yumuşak demirden veya aynı özellikteki saçlardan yapılır. Çünkü elektromıknatısın akımı kesildiğinde nüvenin de manyetik özelliği sona ermesi gerekir.. Elekromıknatısın her iki ucu da manyetik maddeleri çeker.

Elektromıknatıs satan firma tarafından elektromıknatıs yapımı sırasında bir magnetik madde (demir çivi), iletken tel (bakır) ve (üreteç) pil, akü vb gibi güç kaynakları yani elektrik akımı kaynağı kullanılır. İletken tel demir çivi üzerine sarıldığında bobin sarımı elde edilir. Bobin sarımının ucundaki iletken telin açıkta kalan uçları üretecin kutuplarına bağlanır. İletken tellere pil bağlandığında devreden elektrik akımı geçer. Bu durumda bir manyetik alan oluşur. Bobine demir, nikel, kobalt gibi maddeler yaklaştırıldığında demir çivi bir mıknatısın özelliklerini gösterir ve maddeleri çeker. Demir çivi artık elektromıknatıs olmuştur.

Eğer pilin kutuplarının yeri değiştirilirse, aynı durumla karşılaşılır. Bobin sarımlı devreye anahtar bağlanırsa ve anahtarı açılırsa akım geçmez, manyetik alan meydana gelmez ve bobin sarımı mıknatısın özelliklerini göstermez.

Elektromıknatısın Kutupları

1 – Bütün mıknatıslar N ve S olmak üzere iki kutupludur. Elektromıknatıslar, çubuk mıknatıs özelliklerini gösterirler. N ve S olmak üzere iki kutbu vardır. Bu kutuplar arasında (magnetik) manyetik alan yani kuvvet çizgileri yani manyetik alan oluşturur.
2 – Manyetik alanın yönü N kutbundan S kutbuna doğrudur.
3 – Elektromıknatısın kutuplarının yönü iletkenden geçen akım yönüne bağlıdır. Elektromıknatısın bağlandığı üretecin kutupları değiştirilirse elektromıknatısın kutupları da dolayısıyla manyetik alanın yönü de değişir.
4 – Elektromıknatısın manyetik alanının yani çekim gücünün yani manyetik alan kuvvet çizgilerinin sayısını arttırmak için;

Demir çivinin (bobinin) üzerindeki iletken telin sarım sayısı arttırılmalıdır.
Elektrik akımının şiddeti yani üretecin şiddeti arttırılmalıdır.
(Bobin kullanılıp içerine demir çekirdek konmalıdır).

Elektromıknatısın kutupları pusula ile de öğrenilebilir. Elektromıknatısın kutuplarına pusula yaklaştırıldığında pusulanın ibresi bulunduğu yerdeki manyetik alana paralel durur. Bu durumda mıknatısın kutupları anlaşılır.

Elektromıknatısın kutupları yani elektromıknatısın manyetik alanının yönü Sağ El Kuralı ile bulunur.

Sağ el kuralı; bu kural, tel bobine alttan sarılıyorsa sağ elimizi bobini alttan kavrayarak tutarız. Bobini sağ elimizin avucuna aldığımızda dört parmağımızı akımın yönünü gösterecek şekilde tuttuğumuzda baş parmağımız N kutbunu gösterir. Pil, ters çevrilirse elektromıknatısın her iki ucu da aynı şekilde çekme özelliği gösterir ama kutupları yer değiştirir. Ancak elektromıknatıslarda her zaman pil söz konusu değildir. Büyük elektromıknatıslarda gelişmiş akü, motor vb. güç kaynakları kullanılır.

Elektromıknatısın kutupları sarımdan geçen akımın yönüne bağlıdır. Sağ elimizin dört parmağı bobin üzerinden geçen akım yönünde olacak şekilde elimizi sardığımızda baş parmak kuzey kutbunu gösterir. Diğer uç ise güney kutbu olur. Kuzey kutbu mıknatısın pozitif, güney kutbu ise negatif kısmıdır.

Bir elektromıknatısın çekim gücü;

Telden geçen akım miktarı ile doğru orantılıdır.
Bobindeki sarım sayısı ile doğru orantılıdır.
Pilin gerilimi ile doğru orantılıdır.
Pil sayısı ile doğru orantılıdır.

Önemli Not:

Sağ el kuralı daima akım yönünde olmalıdır.

Elektromıknatıslar her zaman mıknatısın özelliklerini göstermezler. Akım kesildiğinde mıknatıslık ve özellikleri de kaybolur.

Elektromıknatıs Çalışma Prensibi

Kobalt, demir, nikel gibi maddelerden yapılan ve kısa süre içinde manyetik duruma gelen mıknatıslayıcı, kuvvetin etkisi bittiğinde tüm mıknatıslık etkisini kaybeden maddelere elektromıknatıs denir. Elektromıknatıslara aynı zamanda geçici mıknatıs adı da verilir. Elektromıknatıs yapısı, bobin içine silisli yumuşak demir konularak elde edilir. Bobinden akım geçtiği süre içinde mıknatıslık özelliği devam eder. Akım kesilince mıknatıslık etkisi kalkar. Elektromıknatıslardan sağlanan

Bir zamanlar sadece insanlar tarafından yapılan veya insanlar tarafından yapılması imkansız olan bazı işlerin günümüzde makinalar tarafından yapılabilmesine yönelik olan çalışmalardır. (İşçinin görevinin makinalar tarafından yapılması mekanizasyon olarak tanımlansada genel olarak otomasyon, makinelerin kendi-kendine idare edebileceği bir sistemi anlatır.)