Yangına Dayanıklı Kablo

Yangına dayanıklı kablo

Yangına dayanıklı kablo

Günümüzde artan ve gelişen ihtiyaçlar içinde en önemlisi güvenliktir. Çünkü insan sağlığı ve hayatı en önemli ve para ile ölçülemeyecek bir değerdir. İnsan hayatını tehdit eden yangın gibi olay ve felaketler herkesi üzmekte ve aynı  zamanda tedirgin etmektedir. Bu sebeple yangın olayı gerçekleşmeden bunu önlemek ve bir an önce müdahale edilmesini, tehlikenin bertaraf edilmesini sağlamak çok önemlidir.

Yangına Dayanıklı Kablo Nedir?

Kablolar etrafımızda her yerde bulunurlar ve genellikle montajı yapıldıktan sonra görünmezler. Yangın kablosu binalarda düşey ve yatay doğrultuda sıva altı veya sıva üstü olarak tesis edilmiş kablolardır. Bir yangın olması durumunda, yangının, kablo sistemi ile bütün binaya yayılmasında kablolar bir taşıyıcı görevi görebilir. Yanıcı ve zehirleyici gaz üretebilen yapıda olduğunda yangının yayılımını artırmakta ve yanma esnasında ürettikleri zehirleyici gazlarla da binadaki can güvenliğini tehlikeye atmaktadırlar.

Kablo üretiminde çeşitli malzemeler kullanılmaktadır. Kullanılan bu maddeler can ve mal güvenliği açısından olabilecek bir yangın durumunda farklı etkiler yaratırlar.

Kullanılan malzemeler nasıl olmalıdır?

Üretimi yapılan, en çok kullanılan kablo malzemeleri;

• Polivinilclorur (PVC) tabanlı malzemeler
• Polietilen (PE) malzemeler
• Halojensiz ve düşük duman yoğunluklu malzemeler (HFFR-LSOH)
• Yangına dayanıklı olabilen malzemeler

Üretimi yapılan bu kablo çeşitlerinin fiyatları, üretici firmalar tarafından değişiklik gösterebilmektedir. Yangın güvenliğine sahip kablolar, daha yüksek yangın performansı sağladıkları için standart kablolara göre, yangına dayanıklı kablo fiyatları daha pahalıdır.

PVC Tabanlı Kablolar

PVC tabanlı üretilen kablolar, PVC malzeme, kablo yalıtım ve kılıflama da fiyatı ucuz ve uygulanabilirliği kolay  olduğu için sık kullanılan bir malzemedir. PVC malzeme yandığı zaman yoğun bir duman ile birlikte korozif gaz da meydana getirir. Yangın durumunda insanlar tahliye edilirken yoğun duman ve zehirli gazların yayılması, insanların bu gazlara maruz kalarak solumaları sonucu yangında ki ölümlerin yüksek orandaki sebeplerindendir. Görüş mesafesini de azaltmasından dolayı kurtarma ekiplerinin çalışmalarını da engellemektedir.

Yangına dayanıklı kablo

Yandığında açığa çıkan zehirli gazlar olan HCl, CO₂, CO gazları ölümlere sebep olmaktadır. HCl gazının su ile bir araya gelmesinden, meydana gelen hidroklorik asit elektronik cihazların ve metal elemanların oksitlenmesine neden olarak yangın sırasında uzun süre çalışır durumda kalması gereken sistemlerin deforme olmasına sebep olur.

Polietilen Tabanlı Kablolar

Polietilen tabanlı üretilen kablolar, polietilen malzeme halojensiz olduğu için yangın durumunda zehirli ve korozif gaz meydana getirmez. Ama polietilen çok kolay bir şekilde alevlenebilirler. Yangın sırasında yapı içerisinde sıçramalar meydana getirerek yangının büyümesine sebep olabilir. Ayrıca yoğun duman meydana getirerek görüş mesafesini azaltır. Bundan dolayı kablo seçimi yapılırken yapılarda polietilen esaslı kablolar kullanılmamalıdır.

Halojensiz ve Düşük Duman Yoğunluklu Malzemelerden (HFFR-LSOH) Üretilen Kablolar

Halojen Nedir?

Halojen, metallerle birleşerek kolaylıkla tuz meydana getiren flor, klor, brom ve iyot gibi elementlerin genel adıdır.

Halojenden Arındırılmış (Halogen Free) Kablo

Yangın ihtimali olan alanlarda kullanılacak kablolarda, alev iletmeme , halojensiz olma , yangına dayanıklılık, düşük duman yoğunluğu özellikleri aranır. Tüm bu özellikler değerlendirildiği zaman halojenden arındırılmış (halogen free) tipteki kabloların tesisatlarda kullanımı, can ve mal güvenliği için oldukça büyük bir önem taşır.

Halojen içerikli yapı malzemelerinin yanması sonucu meydana gelen HCl (Hidroklorür) gazı, ortamdaki CO_2, CO ve su ile birleşerek hidroklorik asit meydana getirir. Bu asit, insanlara ve elektronik cihazlara zarar verirken yine yanma esnasında açığa çıkan CO₂ gazı canlı yaşamını tehdit eder. Halojenden arındırılmış kablolarda kullanılan malzemeler flor, klor, brom ve iyot elementlerinin hiçbirini içermez ve bu kablolar yangın sırasında alevi iletmez, yoğun duman tabakası oluşturmazlar.

Halojensiz malzeme olduğundan yangında çevreye zararlı olan zehirli ve korozif gazları meydana getirmez ve en yüksek seviyede can ve mal güvenliği sağlarlar. Bundan dolayı elektronik cihazlarda ve metal aksamlarda korozyon yani oksitlenmeye de neden olmazlar.

Alev geciktirici özelliklerinden dolayı alevlerin azalması ve sönmesi durumunda alev almış olan bu kablolar kendiliğinden sönerek yangını büyütmezler. Düşük duman yoğunluğu  özelliğinden dolayı ile de tahliye esnasında kurtarma ekiplerine ve yangın söndürme çalışanlarına engel olmazlar.
Günümüzde Avrupa’da ve Amerika’da topluma açık yapılarda, standartların gereklerine göre imalatı yapılmış LSOH (Low Smoke, Zero Halojen-Halojenden arındırılmış, düşük duman yoğunluklu) kablolar kullanılmaktadır.

Yangına Karşı Dayanıklılık Sağlayan Malzemelerden Üretilen Kablolar

Yangına dayanıklı malzemelerden imalatı yapılmış kabloların, en önemli özelliği yangın sırasında kablo içerisindeki akımı taşıma görevini belli bir süre gerçekleştirmesidir.

Yangına dayanıklı kablolar, özellikle insanların yoğun olduğu paniğin yaşanabileceği tüm yapılar ve yüksek katlı binalar, alış-veriş merkezleri, okullar, hastaneler, tiyatro ve sinema salonları gibi toplu eğitici ve eğlendirici mekanlar, metro ve karayolu tünelleri, hava alanları, maden ocakları, fabrikalar, bilgi işlem merkezleri, oteller, yüksek binalar, toplu konutlarda alev almaz, yangına dayanıklı ve gerekli dielektrik özelliğini sağlayan halojensiz kablo kanalı, boruları ve bağlantı elemanları halojensiz kablolar tercih edilmelidir. Yangın güvenliğine (yangına dayanıklı)sahip kablolar duman yoğunluğunu ve gaz emisyonlarını azaltır, alevin yayılmasını önler ve ısı salımını azaltır.

Yangına dayanıklı kablolar herhangi bir alarm devresinin en önemli bir bileşenidir. 

Yangın alarm kablosu bina içi sabit tesisatlarda kullanılan sinyal ve data iletim amaçlı kablodur. Başlıca yangın alarm, güvenlik ve dahili telefon sistemlerinde tercih edilir. Ekranlı olan bu kablolar dış elektriksel girişimden korunarak sinyal kalitesinde süreklilik sağlar.

Olası bir yangın esnasında yangına müdahalenin kolaylaştırılması için mutlaka çalışması gereken acil durum emniyet devrelerine (yangın ihbar ve alarm sistemleri, duman ve ısı fanları, pozitif basınçlandırma fanları, yangın pompalarını besleyen kablolar, yangın kaçış merdivenleri, yangın suyu sistemleri, hasta ve itfaiyeci asansörleri, yük asasörleri, anons sistemleri, acil durum aydınlatma sistemleri vb. gibi) enerji ve sinyali belirli bir süre boyunca taşıyan yangın güvenliğine sahip kablolardır.

Yangına Karşı Güvenli Kabloların Kalitesi

Yangın güvenliğini sağlayacak olan kabloların, standartlarda belirtilen özelliklere sahip olmaması halinde;

Yangın sırasında zehirli gazlar, asit ve yoğun duman çıkmasına neden olur.
Yangın kolay yanan kablolar üzerinden hızla ilerleyerek tüm binaya yayılır.
Yangın, alarm ve acil durum destek sistemleri gibi, yangın sırasında çalışmayı sürdürmesi gereken sistemlere enerji iletimi kesilir.
Yangın esnasında kurtarma ve itfaiye ekiplerinin işi zorlaşır ve ölümle sonuçlanabilecek ciddi kazalara neden olur.

“Binaların Yangından Korunması Yönetmeliği” ne göre;

Madde 83- Bir yangın esnasında uzun süre çalışır durumda kalması gereken sistemlerin kabloları yangına karşı en az 60 dakika dayanabilecek özellikte olacaklardır diye belirtilmiştir.

• Yangın kontrol panellerinden, sesli ve ışıklı alarm cihazlarına, sesli tahliye sistemi amplifikatör ve hoparlörlerine, acil durum kontrol cihazlarına giden sinyal ve besleme kabloları,
• İtfaiye ve yangın mücadele ekiplerine haber verme için kullanılan kabloların bina içerisinde kalan kısımları,
• Ana yangın kontrol paneli ile tali yangın kontrol panelleri ve tekrarlayıcı panellerin birbirleri arasındaki haberleşme ve besleme kabloları,
• Tüm yangın kontrol panelleri ve tekrarlayıcı panellere enerji sağlayan besleme kabloları. Bir yangının algılanmasından sonra uzun süre çalışır durumda kalması gerekli olmayan yangın uyarı butonları, dedektörler ile yangın kontrol panelleri arasındaki kablolar ve enerjisi kesildiğinde bir tehlikeli durum oluşmayan elektromanyetik kapı tutucular ve benzeri cihazlara giden kablolarda yangına dayanıklılık özelliği aranmayabilir.