Topraklama Ölçüm Cihazı

Topraklama

Topraklama ölçüm cihazı

Elektrik sistemlerinde akımı taşıyan iletkenler ve bu iletkenlerle toprağın arasında gerekli olan direnç yalıtkanlık direncidir. İletkenlerin nakli sırasında meydana gelen olumsuzluklar yalıtkanlığı bozarak kısa devre ve kaçaklara yol açar.

Bu sorunların yaşanmaması için sisteme enerji verilmeden yalıtkanlığın kontrolü yapılmalıdır. Yalıtkan dirençlerin değeri çok büyüktür. Yalıtkan dirençleri ölçen bu aletlere meger cihazı veya meger ölçü aleti denir. Diğer bir tanımlama olarak meger topraklama kaçak ölçüm cihazı, topraklama tesisatının yeterliliğini, veya var olan hattaki kaçakları ölçen bir cihazdır.

Topraklama ölçüm cihazı meger;

• Dijital ölçü aleti
• Analog ölçü aleti

olmak üzere imal edilirler. İlerleyen teknolojiyle beraber dijital ölçü aletleri çok gelişmiştir.

Ölçü Aletleri Nelerdir?

• Dijital Ölçü Aleti

Topraklama ölçümü meger ölçü aleti ile yapılır. Topraklama yönetmeliği esasına göre ölçüm yapılırken topraklama megeri ile topraklama direnci ölçülür. Meger ölçü aletleri dijital ve analog olarak iki şekilde üretilir. Teknolojiyle birlikte dijital ölçü aletleri çok gelişmiştir. Çeşitli ölçü aletleri firmaları tarafından üretimi yapılan günümüzde toprak direnci ölçmek için elektronik dijital ölçü aletleri kullanıma sunulmuştur.

Çalışma Prensibi

Dijital megerlerde ekran, elektronik yükseltici devre ve doğru akım pil bataryaları vardır. Ölçüm yaparken  gerekli olan gerilim ve akım bu pillerden karşılanır. Dijital ölçü aleti ile, ölçüm sırasında ölçülecek değerlere uygun kademe seçilir. Alette yükseltilen pil gerilimi o değere uygundur.

Dijital ölçü aletleri, elde taşınabilen portatif ohmmetreler özel imal edilirler. Çeşitli türlerde megerler vardır.

• Kolsuz ( butonlu) megerler
• Dijital megerler
• Çapraz bobinli megerler

Kolsuz (butonlu) Megerler

Kollu megerle topraklama ölçümü yapmak zordur. Bir elle manyeto kolu çevirirken öbür elle ölçüm yapması zor olur. Kolsuz megerler 4,5 voltluk pil bataryalı ve çapraz bobinli ohmmetrelidir.  Kolsuz megerlerle 50 kΩ ‘a kadar  dirençlerin ölçümü doğrudan yapılır. Bir yükseltici devre eklenerek 4,5 voltluk pil gerilimi 500 volta yükseltilir.  Yükseltilen gerilimle ölçü aleti megaohm düzeyine ulaşır.

Dijital Megerler

İçindeki pil bataryalarıyla gerekli olan elektronik yükseltici devresi ve ekran bulunur. Bu megerlerle ölçüm yaparken uygun basamaklar seçmelidir. Cihazın pil gerilimi o değere uygun olarak yükseltilir.

Çapraz Bobinli Megerler

Ölçü aletleri ve genaratör olarak iki kısımdan oluşur. Genaratör bölümü dogru akım dinamosu gibi endüktör ve endüviden oluşur. Megerin uç kısımlarına bir direnç bağlamadan manyeto kolu çevrilirse rotordan gelen akım gerilim bobini devresini tamamlar. Bu sırada akım bobininin ucu açıkta olduğundan üstünden akım geçmez. Gerilim bobininden geçen akımın meydana getirdiği manyetik alan sabit kutupların alanından itilir.  Çapraz bobinler dönecek biçimde yapıldığından itme dönmeye döner ve bobin döndüğü andan itibaren  kendine bağlı ibresini sınırsız direnç gösterecek biçimde kadranı en sonuna getirir.

Çapraz bobinli megerler

Çalışma Prensibi

Ölçülmesi gereken Rx direnci ,meğerin uçlarına bağlandığı zaman 2 numaralı gerilim bobininden akım geçerken, 1 numaralı akım bobininden de akım geçer. 1 numaralı akım bobininde manyetik alan akımı meydana gelir. Ters yönde gerilim bobinini döndürmeye başlar. Bu durumda gerilim bobini yerini terk etmez. Ayrıca her iki bobin meğer uçlarına bağlı olan direncin, değerine bağlı olarak, bir yerde sabitlenir ve ibre kadran üstünde bir değer göstermeye başlar.

• Analog Ölçü Aleti 

Megerler de 1000 volt gerilimin üretildiği bir doğru akım dinamosu vardır. Gerilimin üretilmesi  manyeto koluyla sağlanır. Manyeto kolunun çevrilmesi ile indüksiyon bobininde gerilim meydana gelir. Ölçü aletleri ve ölçülecek topraklama direnci ölçüm cihazı ile beslenir. Meger test cihazı, genel olarak 100, 250, 500, 625, 1000, 1250, 2500, 5000 volt üreten doğru akım  üreteçleridir. Toprak  megeri; toprak yalıtkanlığını ne kadar yüksek gerilimle ölçerse güvenlik sistemi o kadar iyi olur. Gerilim üretmek için megerlerdeki kol, el ile çevrildiği gibi elektrik motoru ile de çevrilen tipleri vardır. Aynen bir manyetoya benzemektedir.

Toprak ölçüm cihazları çeşitleri;

• Manyetolu analog göstergeli meger
• Konvertörlü analog göstergeli meger
• Konvertörlü dijital göstergeli meger

Topraklama Testi

Tesisler mutlaka elektrik sistemlerini kaçaklara karşı önlemek amacı ile topraklama yaparlar. Bir yıldırım düşmesi veya şebekede aşırı yüksek gerilim olması halinde, akım toprağa güvenli bir şekilde akacaktır. Toprak ile elektrik sistemi arasında bağlantı olarak bir elektrotla topraklama işlemi gerçekleşir. Elektrik iç tesisleri yönetmeliği’ nce güvenilir bir topraklama için minumum empedans değeri verirler. Topraklama elektrotlarının verimliliği açısından Uluslararası Elektrik Kurumu iyi şartlarda ve ortalama çalışma süresi içerisinde üç yılda bir toprak elektrotlarının test edilmesi koşulunu getirmiştir.

Topraklama ölçüm cihazlarının maliyeti cihazın özelliklerine göre değişir. Şöyle ki; ürettiği test voltajı, direnç ölçümü (ohm), izolasyon direnci, dijital veya analog olması, test akımı gibi özelliklerin hassaslaşması durumunda, ölçü aletleri firmaları tarafından Euro veya Dolar bazında ölçü alet fiyatları değişim göstermektedir. Topraklama cihazı olarak pek çok marka bulunmaktadır. Bunlardan birisi;

Fluke 1620 Serisi GEO Topraklama Test Cihazları

Tüm topraklama testi uygulamalarınız için gelişmiş teknoloji

Topraklama Testi

Çoğu tesisin elektrik sistemleri topraklanmıştır, yani bir yıldırım düşmesi ya da şebekede aşırı yüksek gerilim olması durumunda, akım toprağa ulaşmanın güvenli bir yolunu bulacaktır. Elektrik sistemi ve toprak arasında bağlantı olarak bir topraklama elektrodu kullanılır. Elektrik yönetmelikleri ve mühendislik standartları, toprak ile güvenilir bir bağlantı sağlamak için genellikle toprak elektrodu için bir minimum empedans değeri belirtirler. Uluslararası Elektrik Testleri Kurumu, iyi koşullarda ve ortalama çalışma süresi olan bir sistem için üç yılda bir toprak elektrotlarının test edilmesini şart koşar.

Özellikleri

1623

• Tek butonla ölçüm konsepti
• 3 ve 4 kutuplu topraklama ölçümü
• 4 Kutuplu toprak direnci testi
• Seçmeli test, topraklama iletkeninin bağlantısını kesmeden ( 1 pens)
• Kazıksız test, hızlı topraklama loop testi (2 pens)
• Ölçme frekansı 128 Hz

RA 3-kutuplu toprak direnci ölçümü (IEC 1557-5)
Ölçme Voltajı	Fluke 1623  Vm = 48 V ac Fluke 1625  Vm = 20/48 V ac
Kısa devre akımı	Fluke 1623  > 50 mA Fluke 1625  250 mA ac
Ölçme frekansı	Fluke 1623  128 Hz Fluke 1625  94, 105, 111, 128Hz
Çözünürlük	Fluke 1623  0.001 Ω ile 10 Ω arası Fluke 1625  0.001 Ω ile 100 Ω arası
Ölçüm Kademesi	Fluke 1623  0.001 Ω ile 19.99 kΩ arası Fluke 1625  0.001 Ω ile 299.9 kΩ arası
Yapısal hata	Fluke 1623  ±(okumanın %2’si + 3 dijit) Fluke 1625  ±(okumanın %2’si + 2 dijit)
İşletim (çalışma) hatası:	Fluke 1623  ±(okumanın %5’i + 3 dijit) Fluke 1625  ±(okumanın %5’i + 5 dijit)