takometre nedir

Takometre

Takometre nedir?

Elektrik motorunun hızını ölçen cihaza turmetre veya devir ölçer takometre denir. En çok kullanılan devir ölçme aracıdır. Takometre döner makinelerin devir hızını (sayısını) ölçmede kullanılır. Dakikadaki devir (tur) (RPM) sayısını ölçer. Takometre yapısı, kullanım alanı ve hassasiyetine göre birçok modeli vardır. Bir takometre, devri ölçülecek motorun miline temas ettirilerek motorla aynı hızda dönen hareketli bir parça ve bu hareketi dakikadaki tur sayısına çeviren bir sistemden meydana gelir. Devir; dönen bir cismin birim zamanında yaptığı tam dönüş (tur) sayısına denir. Devrinin ölçülmesi istenilen cisim de elektrik-elektronik teknolojisinde genel olarak bir motor mili ya da bir aracın teker kısmıdır.

Birim zaman da;
Devir = Tur / Zaman

formülü ile gösterilir.

Bir elektrik motorunun devri için birim zamanı dakikadır. Bir motorun devir sayısı birim devir/dakika olarak açıklanır. Örnek; bir dakikada 1000 dönüş yapan bir motor mili için 1000 devir/dakika ifade edilebilir. Birtakım ölçü aletlerinde veya motor etiketlerinde dakikadaki dönüş sayısı RPM harfleri ile gösterilir. RPM İngilizce de dakikadaki dönüş sayısının baş harfleridir.

Takometre Çeşitleri

Takometreler dijital ve analoğ olarak ikiye ayrılır.

Dijital Takometreler

Elektro-optik takometrelerdir. Dijital modellerde takometrenin milinin motor miline temas ettirilerek beraber dönmesiyle birlikte her bir turda elektro optik bir algılayıcıdan bir ışık huzmesi sinyali gönderilir. Dönen cismin üzerindeki bir noktadan periyodik olarak geri dönen ışık toplanır. Toplanan ışık yansıması elektronik devre tarafından alınır. Bu ışığın periyodu dönen cismin periyodunun aynısıdır. Frekansı gerilime çeviren devre sayesinde devir sayısı ölçümü gerçekleşmiş olur. Dijital takometre fiyatları firma, model, kalitesi ve yapısına göre değişmektedir.

Analog Takometre

Aletin uç kısmında bulunan parça plastikten yapılmıştır. Devir sayısı ölçülecek makinenin miline temas ettirilir yani değdirilir. Analoğ takometrelerin el tipi ve devri ölçülecek makinenin miline montajı yapılanlar da mevcuttur. Örnek olarak analog takometreler, arabalarda devir ölçerler, bisikletlerde kullanılan hız göstergeleri gösterilebilir.

Takometreler ile değişik devir sayısı ölçme yöntemleri de vardır;

• Mil veya kasnaklara doğrudan irtibat ile devir sayısı ölçme
• Makinelerin devirlerinden doğan titreşim yardımı ile devir sayısı ölçme
• Rotor gerilimi ya da frekansı yardımı ile devir sayısı ölçme
• Optik ışıklar yardımı ile devir ölçme
Değişik motor güçlerine, motorun çalıştığı ortamın sarsıntılı olup olmadığına göre, motorun çalıştığı ortama ulaşılıp ulaşılamadığı durumlara göre takometre seçimi yapmak gerekir

Çalışma Prensiplerine Göre Takometre Çeşitleri

• Numaratörlü takometre
• Numaratörlü ve saatli takometre
• Üniversal (kademeli) takometre
• Saatli takometre
• Santrifüj tipi takometre
• Sıvılı takometre
• Elektriksel takometre
• Dilli takometre
• Stroboskop (ışık yayarak çalışan) takometre
• Optik (fotoselli-elektronik) takometre
• Lazer Takometre

Lazer Takometre

Lazer takometre, dijital veya mekanik bir ölçüm cihazıdır. Lazer takometre pil ile çalışır ve lazer ile temassız olarak veya mekanik adaptörler ile kullanılabilir. Lazerli optik dijital takometre makinelerde, parça ve ekipmanlarda (taşıyıcı bantlar, motorlar ve bantla çalışan mekanizmalarda) devir hızını ölçmek için idealdir.

Temassız ölçüm, dönen parçaya eklenmiş ve lazeri yansıtan bir yansıtıcı şerit vasıtasıyla yapılır. Ayrıca mekanik adaptörleri kullanarak hareket halindeki nesnelerin uzunluğunu veya devrini ölçebilir (örnek, taşıyıcı bantlarda). Devirlerin mekanik ölçümü, hareket halindeki parçanın ekseni üzerine yerleştirilen bir uç adaptörü ile gerçekleştirilir. Hız veya uzunluk ölçümleri için lazer takometre adaptörüne bir tekerlek başlık yerleştirilir.

Bir denetleyici kullanmanın getirdiği yararlar;

• Motorun elektrik korumasını sağlar.
• Sabit hızı korur.
• Değişen sistem taleplerine dinamik cevap verir.
• Makine performansını / teşhisini değerlendirmek için izleme.
• Enerji tasarrufu sağlar.
• Doğru hız kontrolünü sağlar.

Benzer Konular
• Konnektör Nedir?
• Yarı İletken Güç Anahtarları
• Diyak Nedir?
• Potansiyometre Nedir?
• Asenkron Motorlar
• Lazer Çeşitleri