Rezistans

Rezistans

Rezistans nedir?

Elektrik enerjisini ısı enerjisine dönüştüren direnç tellerine rezistans denir. Direnç, iki uç arasına gerilim uygulanan bir maddenin elektrik akımına karşı gösterdiği direnme gücüne verilen isimdir. Direnç “R” veya “r” harfleriyle gösterilir. Isıtıcı cihazlarda ısının meydana gelmesini sağlayan tellere rezistans denir. Rezistans oldukça yüksek ısılara karşı direnç gösteren bir üründür. Rezistanslar, oldukça yüksek bir öz direnç ve büyük bir ısıl dayanım (1400º C’ ye kadar) gösterir. Rezistansların genellikle içerisinde krom (Cr), alüminyum (Al) ve nikel (Ni) bulunan demir (Fe) alaşımlarından yapılır. Fakat genelde krom-nikel tel olarak bilinir.
Krom- nikel tel alaşımının içinde bulunan krom (Cr), rezistansın kendi ürettiği ısıya karşı dayanımını artırır. Alümünyum (Al), telin kor duruma gelmesinden sonra havadaki oksijenin teli oksitlenmesini (paslanmasını) engeller. Alaşım içerisinde alüminyum olmazsa rezistans paslanır ve ısıtıcının randımanı düşer. Nikelin görevi ise kimyasal etkenlere karşı dayanıklık kazandırmaktır.
Alaşımın kullanım amacına göre çeşitli rezistanslar imal edilmektedir. Rezistans, ısınma teknolojisi ağır sanayi, tekstil, elektrikli ev aletleri, termostatlar gibi alanlarda oldukça önemli bir yere sahiptir. Örnek; yassı veya şerit rezistanslar ütü ve ekmek kızartıcılarında, kovan şeklinde olanlar havyalarda, kablo tipindekiler ise elektrikli battaniye, yastık, oto camları ve koltuk gibi her geçen gün artan yeni alanlarda kullanılmaktadır.

Rezistans teli elektrik akımına karşı direnç göstermektedir. Isıtıcı direnç alaşımları çeşitli değerlerde standartlaştırılmıştır. Kullanılan ortamdaki koşullara göre (havadaki nem, mekaniki koşullar vb.) standart simgelere bakılarak alaşım bileşenleri hakkında bir karar verilir. KANTHAL, NIKROTHAL, VDM, RESCALL ve UZAK DOĞU rezistans tel çeşitleri en kaliteli rezistanslardır.
Tabloda rezistans çeşitlerinin yapılarındaki bileşim oranları, maksimum çalışma sıcaklıkları ve öz direnç değerleri verilmiştir.

Rezistanslar magnezyum oksit kumu ve quartzdan yataklar içine gömülerek ısıyı etkili bir şekilde havayla temas etmeden iletir veya mika ya da benzeri karkaslar üzerine sarılır. Isıyı maksimum şekilde taşıyan (elektrik akımı bakımından yalıtkan) magnezyum oksit kumu ve quartz ayrıca ısı bakımından verimi de artırır. Isıya yönelik elektrikli ev aletlerinde, bazı takım tezgâhlarında, havyalarda, fırınlarda, bilardo masalarında ve benzeri pek çok yerde kullanılır.

Rezistans Hesaplamaları

Tasarlanacak herhangi bir ısıtıcının gücüne göre kullanılacak direnç telinin hesabı yapılır. Bu hesabı yapabilmek için şu formüller kullanılır:

Bu formüllerde kullanılan harflerin anlamları:
• S = Rezistans telin kesiti ( mm² )
• d = Rezistans telin çapı (mm )
• L= Rezistans telin boyu (metre)
• R= Rezistans telin direnci (Ω )
• φ = Direnç telin öz direnci ( Ω . mm² / m )
(Krom-nikel rezistans teli için φ = 1,1 ( Ω . mm² / m) alınacaktır)

Rezistans Çeşitleri

Rezistanslar ısıya dayanıklı sistemlerdir. Kullanım alanları veya şekillerine göre çeşitli gruplara ayrılır ve farklı isimler ile adlandırılır. Şekil olarak rezistans çeşitlerine boru rezistans ve kelepçe rezistansları, kullanım amacına göre ise boru içi hadde rezistans, sıcak yolluk rezistanslar örnek verilebilir. Rezistanslar kendi içerisinde, otoklav rezistans, fişek rezistans, serpantin rezistans, çember rezistans, boru rezistans gibi gruplara ayrılmaktadır. Fanlı soba, pano, fritöz gibi ev aletleri, termometreler, çamaşır makineleri, cam ısıtıcıları, bazı plakalar gibi bir çok alanda kullanılmaktadır.

Otoklav Rezistans

Otoklav rezistansların en önemli özellikleri yüksek ısıya karşı dayanıklı ve dirençli olmalarıdır. Gövdeleri krom, titanyum ve cam olmak üzere dayanıklılığı fazla olup, kimyasal malzemelerde kullanılır. Kullanım yerlerine göre otoklav rezistans modelleri daha kısa veya uzun boyutlarda imal edilebilmektedir. Ağır sanayi, cam sanayi, plastik sanayi, ameliyathane hizmetleri, asit, kostik vb. gibi birçok alanlarda ihtiyaç duyulmaktadır.

Fişek Rezistans

Yüksek derecede ısı yoğunluğu gereken uygulamalarda kullanılan fişek rezistans çeşitleri silindirik ve kübik olan ısıtma ekipmanlarıdır. Özellikle endüstriyel alanlarda, enjeksiyon presleri ve ısıtıcı plakalar, plastik ve kauçuk işleme, gıda, kimya, ahşap ve daha pek çok farklı sektörde kullanılan rezistans modelleri vardır. Montajı kolay, performansı yüksek fişek rezistans fiyatları uygun ihtiyaçlara cevap verebilme özelliğine sahiptir.

Serpantin Rezistans

Serpantinli rezistans ısı transferini iyi sağlamak için Cr-Ni borulardan üretilmektedir. Ayrıca DKP ve bakır borular ile de üretim yapılmaktadır. Serpantin rezistanslar, fırınlar, sanayi fırını, boya kurutma fırını, fikse makinaları, fanlı üflemeler vs. gibi alanlarda tercih edilir.
Serpantin; kıvrılmış veya bükülmüş borularla yapılmış, ısı akışını yaygınlaştırmak için kullanılan bir ısıtıcıdır. Boru rezistans, endüstriyel makinelerde ve elektrikli ev aletlerinde kuru olarak 500ºC aşmayan fırınlarda veya likit maddelerin ısıtılmasında, isteğe bağlı Cr-Ni borulu, bakır borulu veya çelik borulu olarak üretilmektedir.

Çember Rezistans

Çember rezistanslar endüstriyel alanlarda ve farklı sektör tarafından kullanılmaktadır. Yüksek ısıya ihtiyaç duyulan çalışma ortamlarına uyumlu,çevresel faktörlerden etkilenmeyen çember rezistans modelleri imal edilmektedir.

Boru Rezistans

Pek çok farklı sistem ve farklı makina modelinde ihtiyaç duyulan boru rezistans endüstriyel, ticari ve bilimsel alanlarda geniş bir kullanıma sahiptir. Boru rezistanslar kolay şekillenme özelliğinden dolayı sistemlere kolay entegre edilebilir. Ayrıca yağlı, likit sulu veya kuru ortamlarda kullanım için üretilmiş boru rezistans modelleri vardır.

Benzer Konular
• Kablo Nedir?
• Hava Soğutmalı Kondenserler
• Akümülatör (Akü)
• Akım Yoğunluğu Nedir?
• Trafo Direkleri
• Elektrik Enerjisi Nedir?