Redüktörlü Motorlar

Redüktörlü motorlar

Elektrik motorlarının yüksek dönüş hızlarını, makineler için gerekli olan dönüş hızlarına düşürmek için tasarlanan kapalı dişli sistemlerine redüktör denir. Redüktörler, gövde içine yerleştirilen miller, dişli çarklar, yataklar vs gibi elemanlardan oluşan sistemlerdir. Redüktörler hareket ve güç iletmek, dönme yönleri elde etmek, az bir güçle büyük moment elde etmek, döndürülen iki eleman arasında bağımsız hareket sağlamaktır.

Redüktör hesabı, kullanıldıkları alanlara göre, küçük ve büyük boyutta yapılır. Redüktör tasarımı, her yandan bağlanabilen, değişebilir gövde sistemi ile montaj kolaylığı ve esnekliği sağlanmıştır. Flanş ve çıkış mil bağlantıları çok alternatifli montajlar için uygundur.

Redüktör Çeşitleri

Redüktör çeşitleri şunlardır;

Delik milli redüktör
Yatık tip redüktör
E Tipi redüktör
K Tipi redüktör
M Tipi redüktör
N Tipi redüktör
D Tipi redüktör
Y Tipi redüktör

Redüktör seçimi, çıkış devri ve güç en önemli paremetrelerdir. Bu iki paremetre belirtildikten sonra motorlu motorsuz, flanşlı ayaklı, delik milli, yatay, dikey ayrıntıları belirleyerek uygun redüktör satın alınabilir. Redüktör bağlantı şekilleri, bunu tahrik eden mekanizma arasında değişik bağlantı mevcuttur. Motor, fren, redüktör, ara bağlantı adaptörü, kaplin bağlantısı önemli bir değer ifade etmektedir. Redüktör bağlantı şekillerini şu başlıklar altında sınıflandırabiliriz:

1) Çıkış miline göre

Parelel milli
Düz hatlı
90° yön değişimi

2) Mil bağlantılarına göre

Düz mil bağlantılı
Delik mil bağlantılı
Delik milli ve sıkma bilezikli
Spline mil bağlantlı

3) Dişli çeşidine göre

Sonsuz dişli (Sonsuz dişli redüktör)
Planet dişli (Planet redüktör)
Helisel dişli (Helise dişli redüktör)
Hipoid dişli (Hipoid redüktör)
Konik dişli (Konik redüktör)

Helisel Dişli Redüktör

4) Bağlantı şekillerine göre

Flanş bağlantılı
Ayak bağlantılı
Flanş ve ayak bağlantılı
Flanş bağlantılı – uzatılmış kovanlı
Moment kol bağlantılı

Elektrik motorları çeşitleri, redüktörlü ac motor ve redüktörlü dc motor kullanıldıkları alanlara göre isimlendirilirler. Redüktörlü motorlar dişlilerin aşınmasını önlemek için devamlı yağlı olması gerekir. Dişlilerin bir kısmının sürekli yağ içerisinde olması için, redüktörün yağ haznesi vardır.

Sonsuz vidalı redüktör motorlar, tahrik kısmında sonsuz bir vida kullanılmaktadır. Genellikle dişli çarklar, mil üzerine tespit edilir. Bir karter içine monte edilen sonsuz vida, dişli çarktan meydana gelir. Çevrim oranları 1 : 25 ile 1 : 50 arasındadır. Tahrik gruplarıyla kullanılan bu mekanizmalar, boyutlarının küçük olması ve sessiz çalışmalarıyla son derece uygundur. Güçleri büyük olan motorlarda çevrim oranlarını dönüştüre bilme özelliği vardır. Motor devir sayılarının hızları, değişik kasnak çapları kullanılarak, istenilen devre ayarlanabilir. Robotik servo redüktör bu alanda kullanılmaktadır.

Redüktörler, sonsuz vida ve karşısındaki çarkdan meydana gelir. Bu malzemeler tornadan geçirilerek freze, taşlama, ve sertleştirmeden geçirilmiş, çark malzemesi ise kokil ve kumdan seçilerek savurma döküm malzemesi kullanılır. Sertleştirilmiş çelikten yapılan sonsuz mil, karşılıklı iki tane bilye ile yataklanır. Normal dişliler genellikle sonsuz vidadan meydana gelmektedir. Mekanizmanın çevrim oranı genellikle, sonsuz vidanın ağız sayısına bağlı olarak değişmektedir.

Dişli sistemlerin aşınmaması için makina gruplarının sürekli yağlı olması gereklidir. Redüktörün yağ haznesindeki dişlilerin bir bölümü yağ içindedir. Redüktör içindeki minimum ve maksimum yağ seviyesi, yağ çubuğu ile kontrol edilir. Bu yağın periyodik kontrolü yapılmalıdır. Makina yağı, genelde mineral yağ ve sentetik yağ diye ikiye ayrılır.

Yağ değişim süreleri mineral için 400 saat, sentetik için ise 800 saattir. Redüktörde yağ yok ise minimum ve maksimum seviyenin ortasına gelecek şekilde yağ konulur. Redüktörde ki yağı boşaltmak için altta bulunan yağ tıpası açılır ve boşaltılır. Doldurmak için tıpa tekrar sıkılır ve yağ doldurulur. Yağ doldururken fren balatalarının yağlanmamasına dikkat edilmelidir. Redüktörlü motor imalatçıları tarafından üretilen çeşitli makina yağı markası mevcuttur. Motora hangi marka yağ uygun ise o yağ kullanılır. Tabii makina yağı markasına ve kalitesine göre makine yağı fiyatları da değişmektedir.