OPC nedir

Otomasyon

OPC nedir?

OPC – OLE for Process Control

OPC nedir?

İnsan gücüne dayalı üretimden otomasyona dayalı, daha kontrollü bir üretime geçiş endüstride üretim hızını ve kaliteyi artırdı. Gelişen endüstride kullanılan cihazların da gelişmesiyle sistemlerden veri alış-verişi yapmak karmaşık bir hale geldi. Otomasyon sistemleri arasındaki haberleşmede cihazların çeşitliliğinin çok oluşu dolayısıyla her bir cihaz için ayrı bir sürücü gerekmesi, bununla birlikte bu cihazların yenilenen her bir sürümü için yeni bir yazılımın gerekmesi nedenlerinden oluşan bir haberleşme sıkıntısı mevcuttur. Sistemi karmaşık hale getiren ve herhangi bir sorun olduğunda veya yeni bir çözüme ihtiyaç duyulduğunda zaman kaybına yol açan bu sorunları çözmek için bir araya gelen bazı şirketler OPC (süreç kontrolünde nesnelerin bağlaşması ve ilişkilendirilmesi) standardını geliştirdiler.

idas otomasyon olarak Fabrikalardaki değişik marka PLC veya cihazlarla haberleşme ihtiyaçlarımızda Kep server, top server, Panasonic OPC veya Siemens OPC programlarını kullanmaktayız.

OPC, OLE/COM (object Linking & Embedding/component object model) standardı olarak bilinen, Microsoft’un farklı uygulamalar arasındaki bütünleşmeyi hedefleyen nesneye yönelik teknolojisine dayanan, otomasyon sistemlerindeki farklı birimler arasındaki bağlantıyı hızlı ve güvenilir bir hale getirmek amacıyla oluşturulmuş bir haberleşme standardıdır.

Her uygulamada haberleşmeyi sağlamak için bir cihaz veya protokol sürücüye gerek vardır. Bu durum haberleşme ağını karmaşık bir hale getirir. Değişik marka ve ürünlerden oluşan otomasyon dünyasında programların belirli markalarla uyumlu hazırlanması gerekmekte ya da diğer markalar için özel olarak sürücü ara yüzlerinin hazırlanmış olması gerekmektedir. Örneğin, verileri raporlamasını yapmakla görevli bir programın farklı donanımlardan veri okuyabilmesi için sürücü ara yüzlerinin oluşturulması gerekmektedir ki bu zaman ve kaynak kaybına yol açan bir nedendir.   Karmaşık yapıyı daha sade bir yapıya kavuşturan tek bir ara yüz olan OPC ara yüzü  kullanıldığında standartlaşmış, herkesçe bilinen bir yol izlenmiş olacaktır.

OPC bir protokol değildir, fakat OPC özellikleri veri bağlanabilirliğine dayalı standart hale gelmiş bir yaklaşımdır.

Bu özellikler OPC Derneği tarafından desteklenmektedir. OPC Derneğinin bu yeni standardı oluşturmasıyla birlikte bütün donanım ve yazılım üreticileriyle endüstriyel kontrol cihazları üreten firmaların tekelinde bulunan kapalı haberleşme sistemlerinin içyapısını bilmeye gerek kalmadan tek bir ara yüzle desteklenebilen bir haberleşme standardı olan OPC yaygın bir kullanım alanı buldu. OPC veri kaynağı (PLC/DCS) ve veri depolama (HMI) birimleri arasında ara bir tabakadır ve her iki birimin birbirlerinin içyapıları hakkında bir bilgisi olmadan veri alış-verişine izin verir. Bununla birlikte artık bir donanım için farklı üreticiler tarafından üretilmiş sürücülere bağımlılık ortadan kalktı. Özetle OPC standardını destekleyen bir ürün, OPC uyumlu herhangi bir ürünle doğrudan haberleşebilme imkânı buldu.

OPC’nin yaygınlaşmasıyla birlikte hemen her modern cihazda OPC bağlayıcısı mevcut hale gelmiştir. Tüm bu sürücülerin bir kenara bırakılmasıyla yeni sürümleri için güncellenmesi gerekecek tek bir ürün vardır, o da OPC uyumlu bir aracı yazılımdır. Diğer bir yandan kapalı haberleşme yapısını çözmekle zaman harcamadan tek bir ara yüz gelişimi/güncellemesi için zaman ve kaynak ayrılır. Tek bir standart kullanıldığı için de karşılaşılan sorunların çözümü daha basit bir hale gelir. OPC’nin akla gelen bir faydası da endüstriyel cihazların seçiminde sınırlamaların ve dolayısıyla sürücüye gerek kalmadığından masrafların ortadan kalkmasıdır.

Örneğin A firmasının cihazları kullanan bir sistemde B firmasının cihazlarını kullanabilmek için fazladan A-B arasında haberleşmeyi sağlayacak bir yazılımın olması gerekirken OPC kullanıldığında eğer her iki cihaz da OPC uyumlu ise hiçbir ek yazılıma/masrafa gerek kalmayacaktır. Dolayısıyla kullanıcılar en iyi cihazları ve uygulamaları seçmekte serbest olacaklardır. Ayrıca teorik olarak OPC uyumlu bir uygulama gerektiği kadar çok OPC uyumlu cihazla haberleşebilir. Sayılan bu özelliklerin OPC’nin faydalarının çokluğunu kavramada yeterli olacağı kanaatine varılabilir.

Otomasyonda en yaygın haberleşme konuları gerçek zamanlı veriler, tarihçe verileri (historical data) ve alarm&olay verileridir. Haberleşmedeki bu konuları, endüstri dünyasının ihtiyaçlarını ve taleplerini göz önünde bulundurarak, OPC Derneği diğer haberleşme kaynakları için de standartlar geliştirmiştir.

Kullanılan OPC standartlarının bazıları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir:

OPC’nin standartlarını incelerken OPC server/client terimlerinin de üzerinde durulması gerekir. OPC sunucu (server); bir ya da daha fazla OPC özelliğiyle uyumlu çalışmak amacıyla tasarlanmış bir yazılım uygulamasıdır. OPC sunucular cihazların yerel haberleşme protokolleriyle veya ara yüzleriyle OPC ortamını bağlayan tercümanlar olarak düşünülebilir. OPC sunucunun görevi OPC istemcinin komutlarına göre cihazdan bilgi almak veya cihaza bilgi göndermektir.

OPC istemci ise; herhangi bir uyumlu OPC sunucuyla haberleşmek için bir uygulama tarafından kullanılan yazılımlardır. OPC istemciler, OPC sunucularla haberleşmeyi başlatma ve kontrol etme işlerini yürüttükleri için bir veri alıcısı (data-sink) olarak düşünülebilir. OPC istemci haberleşme isteklerini OPC sunucuya gönderir. OPC sunucudan veri döndüğünde OPC istemci bu veriyi kullanılacak uygulamadaki yerel formata çevirir; böylece uygulamanın doğru çalışması denetlenmiş ve sağlanmış olur.

OPC sunucular bir OPC istemciden diğerine haberleşmeyi sağlayabilirler, bunu tersinden ele alacak olursak OPC istemciler de aynı anda birden fazla OPC sunucuyla haberleşebilirler.

OPC’nin ilk oluşturulmasının amacı PLC/DCS gibi otomasyon cihazlarından veri okumaktı. Ancak günümüzde diğer veri haberleşmesinde bulunacak yazılımlarda da OPC ara yüzü mevcuttur. OPC ara yüzüne sahip yazılımların sayısı gün geçtikçe artmaktadır. OPC’nin iç yapısının tam olarak bilinmesi onu kullanmak için bir gereklilik değilse de onun ana mefhumlarına yüzeysel olarak aşina olmak faydalıdır. OPC’nin veri bağlanabilirliği yaklaşımındaki pratikliği onu dünyada popüler bir haberleşme standardı yaptı. OPC tüm şirket kademelerinde ve tüm sanayi ortamlarında kullanılmaktadır. OPC’nin kullanımının yaygın olmasından şu sonuca varılabilir; OPC, haberleşme alanında adından sıklıkla bahsedilecek bir standart olacaktır.