Motor Koruma Şalteri

Motor koruma

Bir motor besleme devresinde hattın başına konulan elektrik sigortaları, çalışma karakteristikleri sebebiyle motoru değil, hattı korurlar. Motorları arızadan korumak için çeşitli termik şalter kullanılır

Motor koruma şalteri motorları ve tesisatları kısa devre ve aşırı akımın etkilerine karşı koruyan, aşırı akım ve kısa devre açtırma özelliği bulunan üç kutuplu elektromekanik koruma elemanlarıdır. Ayrıca tesisatın ve güç kaynağının güvenli izolasyonu için ayırma fonksiyonu sağlar ve yüklerin manuel olarak anahtarlaması yapılabilir.

Motor devresine seri bağlanan, motor koruma (termik) şalterin üzerinden motor akımı geçer. Motor koruma rölesi sayesinde, motorun herhangi bir arıza sebebi ile veya yol alma anında çektiği kısa süreli aşırı akımlarda sargılar zarar görmez. Kısa sürede şalterin devreyi açmaması, şalterin içindeki sistemle engellenir.

Bir motor yolverici, gerekli gücü kumanda eden ve motor koruma işlevlerini sağlayan birbiriyle uyumlu elemanlardan meydana gelir. Güvenli bir çalışma için çalışma özelliğine uygun elemanların seçimi ile hassas motor koruma, sabit veya değişken hızda çalışmayı sağlayacaktır. Ekipman ve makina bakımı yapılmasını sağlamak için, motor ve ilişkili kontrol elemanları ile şebeke arasında bir yalıtımın yapılması zorunludur.

Elektrik enerjisi ile çalışan bir cihaz aşağıdaki sebeplerden dolayı arızalanabilir;

Yüksek gerilim, düşük gerilim, faz dengesizliği veya tek faza kalma.
Sıkışmış rotor, anlık veya uzun süreli aşırı yüklenme.
Elektriksel veya mekaniksel bu sebeplerden motorda akım tüketimi artar. Motor sargıları aşırı şekilde ısınır.

Meydana gelebilecek motor hasarına karşı bir motor yolvericide şu özellikler olmalıdır;

Bir Aşırı Yük Koruma Cihazı:

Motor sargılarının yalıtım malzemesini etkileyebilecek hiçbir aşırı ısınmanın gerçekleşmemesini sağlamak için zamanla ilişkili olarak motor tam yük akımının 10 katına kadarki anormal akımı algılayabilmeli ve kesebilmelidir. Yolvericiyle birlikte, faz kaybını veya motor sargılarındaki aşırı ısınmayı veya faz dönmesini algılayan ve bu tehlikelere karşı koruyan faz koruma rölesi gibi başka koruma ürünleri de kullanılmalıdır.

Güç Kumanda:

Bu fonksiyon, herhangi bir güç cihazının on/off anahtarlanmasını sağlar.

Yalıtım:

Herhangi bir elektriksel malzemede çalışma gerektiği zaman, cihaz ile şebeke arasındaki enerji kesilmelidir. Yalıtım fonksiyonu, sistemi şebekeden ayrılmasını sağlar. Tesis ve personel güvenliği için ilave bir özellik, ayırıcının mandalının “off” konumunda asma kilit kullanılarak kilitlenmesidir. Bu durumda, kilit hala cihazın üzerinde olmasından dolayı sistemin yeniden enerjilendirmesi durumunda yetkili olmayan kişilerin çalıştırması olanaksızdır.

Bir Kısa Devre Koruma Cihazı:

Elektrik motoru tam yük akımının 10 katı ve üzeri olan bir anormal akımı algılamalı ve kesmelidir. Bir elektriksel sistemde, farklı elektriksel potansiyele sahip iki hattın direkt olarak bir biriyle temas etmesi sonucu ortaya çıkar. AC devrelerde, bu durum iki farklı faz arasında, bir faz ve nötr arasında veya bir faz ve toprak iletkeni arasında meydana gelebilir.

Kısa devre gevşek bağlantılar, kablo kopması veya izolasyon hatası, yabancı metalik malzemelerin veya iletken maddelerin (toz, yoğunlaşma vs.) yalıtımsız kablolarla kontak haline geçmesi, bakım veya servis aşamasında yanlış kablo bağlantılarının yapılması gibi nedenlerden dolayı meydana gelir. Bir kısa-devre durumunda, sadece bir-iki milisaniyede yük akımının nominal değerinin birkaç yüz katına çıkabilen çok hızlı bir artış oluşur.

Bu hata akımı, akımı ileten elektrik kablolarına veya busbar sistemine zarar veren büyük mekanik ve termik etkiler meydana getirir. Herhangi bir kısa devre koruma cihazı ekipman hasarını önlemek için, hata akımı tepe değerine ulaşmadan hata akımını algılayabilmeli ve hata akımının çok yüksek seviyelerini hızlı bir şekilde kesebilmelidir.

Bu cihazlar;

Sigortalar: İçindeki iletkenleri eriyecek ve böylece hata akımını keseceklerdir. Elektrik sigortaları, hata giderildikten sonra yenileri ile değiştirilmelidir.
Motor Koruma Şalteri: Kısa devre akımını algılayacak ve ana kutupları akımı kesmek için açacaktır.

Motor Koruma Şalter Yapısı

Motor koruma şalterleri küçük güçlü motorların direkt çalıştırılması ve korunması için kullanılır. O halde otomatik kumanda sistemi yerine otomatik şalter konur ve maliyet düşer. Motor koruma şalterleri, kesme kapasitelerinin sınırına kadar, yüksek seviye kısa devre akımlarını (her fazda) algılayıp kesecek bir manyetik açma ünitesi içerir ve hata akımlarının etkilerine karşı elektriksel sistemi korurlar.

Motor koruma şalteri normalde bağımsız tek faz algılama içerir. Her hangi bir fazdaki açma, aynı anda tüm 3 fazı da açar. Motor koruma şalterlerinin çalışması daha düşük hata akımları için, sigortalardan daha hızlıdır.

Motor Koruma Şalter Çeşitleri

Motor koruma şalterleri çalışma prensipleri aynıdır. Şalter firmaları tarafından motor koruma şalter imalatı butonlu ve çevirmeli tip olarak yapılmaktadır. Motor koruma şalteri fiyatları çeşidine ve kalitesine göre değişebilmektedir.

Kullanılacakları motorların nominal akım değerlerine uygun olarak motor koruma şalter seçimi yapılmalı ve akım ayarları bu değere uygun olmalıdır. Motor koruma şalterleri ayarlandıkları akım değerlerinin üzerinde geçen akımlarda motorları korurlar. Motor koruma şalter çeşitleri;

Butonlu motor koruma şalterleri
Çevirmeli tip motor koruma şalteri

Butonlu Motor Koruma Şalterleri

Butonlu motor koruma şalterlerinde, açma-kapama için düğmeler vardır. Bu düğmelere basılarak motorlara kumanda edilir. Çeşitli akım değerlerinde butonlu motor koruma şalter imalatı yapılır. Akım ayarları kullanılacak olan motorlara uygun olarak yapılır. Aşırı akımlarda basılı start butonu atarak stop konumuna geçer. Butonlu motor koruma şalteri, devreye sigortalardan sonra bağlanır.

Çevirmeli Tip Motor Koruma Şalteri

Çalışma prensibi butonlu tipte olan motor koruma şalterleri ile aynıdır. Motorları çalıştırmak için şalteri (mandallı şalter) çevirmek gerekir. Aşırı geçecek akımlarda şalter stop konumuna geçerek elektrik motorunu korur.

Motor Koruma Şalter Özellikleri;

Motor koruması için tasarlanmış olun bu şalterler, montaj kolaylığı, boyut ve performans açısından idealdir. Şalter firmaları tarafından TS EN 60947-4-1, IEC 60947-4-1 ve VDE 0660 standardlarına uygun olarak imal edilmektedir.

0.1-25 A arasında ayarlanabilen 13 kademeli aşırı akım koruyucusu
Sabit olarak ayarlanmış kısa devre koruması 12xIe
Kısa devre açma kapasitesi minimum 3kA / 400 V
6.3 A ‘e kadar sigortasız kullanabilme
Sıcaklığa karşı kompanze edilmiş ve faz eksikliğine karşı koruma
İzolasyon ve ana şalter fonksiyonu IEC 204-1
35 mm’lik montaj rayına hızlı ve basit montaj özelliği
Anma işletme gerilimi Ue 690 V AC, anma İşletme Akımı Ie 0.1-25A arası ayar aralığı
Anma sürekli akımı Iu 32 A, darbe dayanım gerilimi Uimp 6 kV, bağlantı kablo kesiti 0.75-2.5 / 0.75-4 mm²
Etanj özelliği sayesinde çevre koşullarına maksimum dayanım, sıva üstü ve ankastre tiplerde üretilir.
İzolasyon test gerilimi 3000 V AC
Elektriksel ömür 10000 açma-kapama min

Motor Koruma Şalter Markaları

Piyasada kaliteli birçok farklı motor koruma şalter markaları ve motor koruma şalter satışı vardır. Bunlardan bazıları; schneider motor koruma şalteri,viko motor koruma şalteri, siemens motor koruma şalteri, siemens sirius motor koruma şalter vs. Motor koruma şalter fiyatları her firmaya, markaya ve kaliteye göre değişmektedir.