Linye ve Sorti Nedir

Linye ve sorti

Linye ve sorti nedir?

Linye ve sorti elektrik iç tesisatında kullanılır. Kullanılma amaçlarına göre konut, ofis, iş yeri ve ev elektrik tesisatı yapılırken binalardaki sigorta kutusundan, evlerdeki elektrik sigortası kutusuna gelen elektrik enerjisinin beslenecek aydınlatma armatürüne, prize ulaşması içindir. Elektrik tesisatı tamamlanmış olan bir tesisin enerji beslemesi için şehir şebekesinden alınan hat, kolon sigortasından geçtikten sonra sayaca gelir. Sayaçtan sonrada linye dağıtım tablolarına iletilir. Linye dağıtım tablolarından da iç tesisata dağıtım işlemi gerçekleştirilir.

Elektrik tesisat projesi doğrultusunda enerji girişi sağlanan bir abonede meydana gelen bağlantı hatları şekilde olduğu gibi değişik kısımlara ayrılır.

Bir tesisat üzerinde yer alan ana kolon, kolon, linye ve sorti hatlarının gösterilişi aşağıdadır.

Elektrik sistem bağlantı hatları ana kolon, kolon, linye ve sorti hattı olmak üzere 4 ayrı kısıma ayrılır.

Ana Kolon Hattı

Aboneye ait besleme noktasından (ana buat) tüketicinin ilk dağıtım noktasına (elektrik sayacı, ana tablo) kadar olan besleme hattına ana kolon hattı denir. Ana kolon hattı en az 4 mm² olup bakır iletkenden seçilir.

Kolon Hattı

Tüketiciye ait ilk dağıtım noktası (sayaç tablosu) ile diğer dağıtım noktalan veya tablolar (linye) arasındaki hatta kolon hattı denir. Ana dağıtım tablosundan tali dağıtım tablosuna kadar olan hatlar da kolon hattı olarak kabul edilir. Kolon hatlarında ek yapılmaz, dirsek kullanılmaz. Kolon hatlarının kesiti en az 4 mm²’ lik izoleli bakır iletkenden seçilir.

Linye Hattı, Linye Nedir?

Dağıtım tablosundan son aydınlatma aygıtı ( armatür ) veya prizin bağlandığı buata (kutu) kadar olan hatta linye hattı denir. Linye hattı, bir sigorta devresine bağlanan hat olarak ta düşünülebilir. Linye hatları ışık ve priz linyesi olarak ikiye ayrılır. Işık linyesine ışık sortisi, priz linyesine ise priz sortisi bağlanır. Linye hattına bağlı olan sigortalara linye sigortası denir. Aydınlatma linyeleri için kullanılan iletkenler en az 2.5 mm² kesitli izoleli bakır, Priz linyeleri için kullanılan iletkenler ise en az 2.5 mm² kesitli izoleli bakır iletkenler olmalıdır. Aydınlatma ve priz linyelerine bağlanacak olan güç, bir fazlı devreler için 2000 VA den, 3 fazlı devrelerde ise 6000 VA den fazla olmamalıdır. Linye hatlarına en fazla 7 tane sorti bağlanabilir.

Bina içerisinde bulunan sigorta kutusunda her linye hattı için bir tane anahtarlı otomatik sigorta takılır. Kullanılan otomatik sigortalar aydınlatma linyeleri için B tipi sigorta, priz linyeleri için C tipi sigorta kullanılır. Binaların elektrik yükleme cetvelinde hangi linye hangi fazdan beslenecek ve kaçlık sigorta kullanılması gerektiği belirtilir.

Kısa devre esnasında;

• B tipleri nominal akımın 3 ila 5 katında,
• C tipleri ise 5 ila 10 katında,
• D tipleri ise 10 ila 20 katında devreyi gecikmesiz olarak açarlar.

2, 3, 4 kutuplu otomatik sigortalar herhangi bir fazında meydana gelebilecek arıza durumunda, mekanizmaları sayesinde cihazları devreden çıkarırlar.

• B tipi: Ev aydınlatması, priz ve kumanda devrelerinde
• C/D tipi: Transformatör, çok sayıda floresan lamba gibi endüktif yüklerde kullanılır.

Sorti Hattı, Sorti Nedir?

Linye hatlarında bulunan ek kutularından alıcılara kadar olan hatlara sorti hattı denir. Sorti hattı, linyenin bittiği buatttan aydınlatma armatürüne, beslenecek cihaza ve prizlere giden hattır. Linye hattı ile aydınlatma aracı ya da priz arasındaki bağlantı hattıdır. Sorti hatları; aydınlatma (ışık) ve priz sortisi olarak ikiye ayrılır. Bir elektrik devresindeki lamba ve ona kumanda eden anahtar devresine aydınlatma (ışık ) sortisi denir. Aydınlatma sortileri için en az 1,5 mm² kesitli izoleli bakır iletkenler kullanılır.

Bir elektrik devresinde bağlı olan priz devresine ise priz sortisi denir. Priz sortileri için en az 2,5 mm² kesitli izoleli bakır iletkenler kullanılır. Binalarda elektrik yükleme cetvelinde hangi linyelerde kaç tane sorti olduğu belirtilir. Bir priz linyesine bağlanacak sorti sayısı belirlenirken priz güçleri bir fazlı priz için 300 W, 3 fazlı priz için en az 2000 VA alınır. Aydınlatma hesabı yapılamayan yerler için aydınlatma gücü en az 12 W/m² olmalıdır. Sortilerde güvenlik hatlı başlığı o sortinin koruma topraklama kablosu bulunduğunu belirtir. Uygulamada ışık ve priz sigortalarının linyeleri özellikle ayrı ayrı sigorta devrelerine bağlanmalıdır.