Franklin Çubuğu

Paratoner

Franklin Çubuğu

Franklin çubuğu pasif korunma yönteminde; yıldırımdan korunma yüksek noktalara sivri uçlu metallerin konularak toprak bağlantısı yapılması ile sağlanır.

Yıldırımı çekme özelliği olmayan, sivri çubukların kullanıldığı pasif yakalama uçları yıldırımdan korunma sistemleri arasında en eski olanıdır. Bu konudaki ilk çalışmalar 1760’lı yıllarda Franklin tarafından yapılmıştır. Franklin, korunacak olan yapının üzerine sivri uçlu bir demir koyup, iletkenler ile toprağa bağlayarak  ilk yıldırımdan korunma sistemini kurmuştur. Franklin çubuğu kullanılarak yapılan bu koruma daha sonraları 1884’lerde Melsens tarafından geliştirilerek günümüzde sıklıkla kullanılan Faraday kafesi meydana getirilmiştir.

Yıldırımdan korunma yolları ile korunması istenen yerin üst noktasına sivri bir çubuk yerleştirilerek, koruma gerçekleşir. Topraklama   tesisatına yerleştirilen çubuk, indirme iletkeni ile beraber bağlanır. Bina ve geniş alanları bu sistemle istenilen şekilde korumak mümkün olmayabilir. Küçük boyutlu alanlarda bacalar, deniz feneri gibi bu sistem kullanılır. Bu sistem franklin çubuğu yada paratoner yakalama ucu metodu olarak bilinir. Franklin çubuğu iniş iletkeni, metal uç ve topraklama kısımlarından meydana gelen yıldırımdan korunma yollarındandır.

Franklin Çubuğunun Koruduğu Alan

Amaç yıldırımın sivri uca düşerek oradan toprağa verilmesidir. Bu durumda düşen yıldırımın binaya ve çevresine zarar vermesi engellenir. Genel olarak kule gibi yerlerin, fabrika bacalarının, camilerin, asansör kulelerinin, siloların  yıldırımdan korunmasında kullanılan bu yöntemde sabit bir koruma açısıyla belirlenen bir alan korunabilmektedir. Franklin çubuğu yüksekliği (h) olan madeni bir çubuğun koruyacağı hacim, h yüksekliğinde ve r=h taban yarıçapında bir koninin hacmi kadardır. Franklin çubuğu iniş iletkeni yardımıyla direk toprağa iletilir. Yıldırım çubukları, deşarj (boşalma) sırasında ortaya çıkan çok büyük elektrik akımlarına “düşük dirençli” bir toprak yolu sağlarlar.