Elektrik Devresi Çeşitleri

Elektrik devresi

Elektrik devresi çeşitleri

Üreteçten çıkan akımın alıcı (almaç) üzerinden geçerek yeniden üretece ulaşabilmesi için izlediği yola elektrik devresi denir. Elektrik enerjisi ile çalışan herhangi bir cihazın çalışması için; içinden devamlı akımın geçmesi gereklidir. Bu da ancak cihazın devresine bağlanan elektrik enerji kaynağı (pil, akü, batarya, alternatör vs.) ile sağlanır.

Elektrik Devresi Çeşitleri Nelerdir? Hangi Elemanlar Bulunur? Açık Devre, Kapalı Devre, Kısa Devre

Elektrik devreleri, devreden geçen akımın, alıcıdan geçmesine göre üç kısma ayrılır.

• Açık devre
• Kapalı devre
• Kısa devre

Basit elektrik devresinde üreteç, sigorta, anahtar, alıcı ve iletken bulunur.

Açık Devre

Bir elektrik devresindeki anahtar açık duruma getirilirse akım kesilir. Bu durumda akım alıcıdan geçmez, dolayısıyla alıcı çalışmaz. Elektrik sigortası atması sonucu devreyi açmış olması, iletkenlerin kopması, ek yerlerinin veya devre elemanlarının bağlantısında temassızlık olması, alıcının arızalı olması de açık devreyi meydana getirir. Akım yolunun açık oluşunu belirtmek için bu şekildeki elektrik devrelerine açık devre denir.

Kapalı Devre

Elektrik devresine kumanda eden anahtar kapalı duruma getirilirse devreden akım geçer ve alıcı çalışır. Elektrik anahtarı kapalı tuttulduğu sürece üreteç akım verebiliyorsa alıcı çalışmasına devam eder. Devre anahtarı kapalı iken üreteçten çıkan akım alıcıya ulaşıyor ve devresini tamamlıyor ise devre kapalı devredir. Anahtar kapalı durumdayken alıcı sağlam olduğu halde çalışmıyorsa üreteç veya alıcı bağlantılarında bir gevşeme veya kopma var demektir. Bu arızalar giderilmedikçe devrenin kapalı oluşundan söz edilemez, devre açık sayılır.

Kısa Devre

Herhangi bir sebeple iletkenler alıcıdan önce kesişir veya birleşirse kısa devre meydana gelir. Anahtar kapalı olmasına rağmen herhangi bir sebeple elektrik akımı, alıcıya gitmeden devresini daha kısa yoldan veya direnci yok denecek kadar az olan yoldan tamamlıyorsa, bu şekildeki devrelere kısa devre denir. Alıcı çalışmaz.

Üreteç gerilimi karşısında direnç sıfır olduğu için devreden büyük değerde akım geçmek ister. Kısa devre durumunda akım, direnci büyük olan alıcıdan geçmez, direnci az olan en kısa yoldan devresini tamamlamak ister. Devrede koruma elemanı olan sigorta atar veya varsa sigorta teli ergiyerek devreyi açar.

Bataryanın kısa devre olması

Sigortanın devrede önemi çok büyüktür. İletkenlerin, yalıtkan kısımlarının özelliğini kaybetmesi sonucu, iletkenlerin birbirine teması kısa devreye sebep olur. Bu, arıza çeşitlerinden biri olup, arzu edilmeyen bir durumdur. Bunu önlemek için devreye uygun değerde sigorta bağlanmalıdır. Elektrik sigortası kısa devre halinde meydana gelen ısınmanın yaratacağı tehlikeyi önler ve üreteci de korur.

Arıza giderilmeden kesinlikle devreye enerji verilmez. Kısa devre akımı sigortadan geçmediğinden sigorta atmaz ve batarya zarar görür. Ayrıca elektrik devreleri akımın büyüklüğüne göre ve alıcının çeşidine göre isimlendirilir. Küçük değerde akımla çalışan haberleşme tesisleri (telefon, telgraf), çağırma tesisleri (zil, alarm) gibi devrelere hafif akım devresi adı verilir. Yüksek değerde akımla çalışan ışık ve motor tesislerini meydana getiren devrelere  kuvvetli akım devresi denir.