DC Frenleme

DC frenleme

DC frenleme nedir?

DC Motorlarda Ani Frenleme

DC motorlarında ani olarak durdurulmasında ani durdurma anahtarı veya röleleri kullanılır. Ani durdurmada, endüvi (rotor) de indüklenen gerilim (zıt E.M.K) şebeke gerilimine eklenir. Bu nedenle motor şebekeden yol alma akımın iki katına yakın akım çeker.

Bu akımı sınırlandırmak için, devrede (Rf) ani durdurma direnci kullanılır. (Rf) ani durdurma direncinin değeri yaklaşık olarak (Ry) yol verme direncini iki katına eşittir. Ani durdurmayı otomatik olarak gerçekleştirmek için, devrede otomatik çalışan bir anahtar kullanılır. (A) harfi ile işaretlenmiş bu anahtar, mildeki sürtünme kuvvetiyle veya merkezkaç kuvvetiyle çalışır.

Yol verme momentinin yüksek olmasını sağlamak için devrede şönt sargı devamlı olarak şebekeye bağlı olarak tutulur. Bu devrede başlatma butonuna basıldığı zaman, (M) kontaktörü enerjilenir. Kapanan (M) kontağı başlatma butonunu mühürler ve devamlı çalışmayı sağlar. Güç devresinde (M) kontakları kapanır. Endüvi şebekeye bağlanır. Endüviden yukarıdan aşağıya doğru bir akım geçer. Motor şekilde gösterilen yönde döner. Mildeki sürtünme veya merkezkaç kuvveti sebebiyle, (A) ani durdurma anahtarı kapanır. Normalde kapalı (M) kontağı önceden açıldığı için, bu durumda (G) kontaktörü enerjilenmez. Motor çalışması durdurma butonuna basılıncaya kadar sürer.

Durdurma butonuna basıldığı zaman, (M) kontaktörünün akımı kesilir ve rotor şebekeden ayrılır. Önceden açılmış olan (M) kontağı kapanır. Ataleti sebebiyle rotor dönmekte olduğu için, (A) ani durdurma anahtarı kapalı kalır. Bu sebeple (G) kontaktörü enerjilenir. (G) kontakları kapanır. Rotor tekrar şebekeye bağlanır. Bu durumda rotordan aşağıdan yukarıya doğru bir akım geçer. Bu akım ters yönde bir döndürme momenti meydana getirir. Ok yönünde dönen rotorun devir sayısı hızla düşer. Devir sayısı sıfır olduğu zaman, (A) ani durdurma anahtarı açılır. (G) kontaktörünün enerjisi kesilir. (G) kontakları açılır ve endüvi şebekeden ayrılır. Motor ters yönde dönmeden, çok kısa bir zaman içinde durdurulmuş olur.

DC Motorlarda Dinamik Frenleme

DC motorların dinamik frenlenmesi; AC motorların frenlenmesi ile aynıdır. Fakat burada frenleme direnci kullanılarak frenleme akımının belli bir değerin üstüne çıkması engellenir. Bu durumda fırçaların, kollektörün ve sargıların zarar görmesi engellenmiş olur. AC motorlar da rotor çubuklarından geçecek olan büyük değerli akımlara dayandığından bir sakınca yoktur.

Bir DC motorun rotor akımı kesildikten sonra stator (endüktör) akımı devam ettirilirse DC motor generatör gibi çalışır. Böylece rotor uçları arasına bir yük (direnç) bağlanırsa bu yükten geçen akıma bağlı olarak motorun devir sayısı hızla azalacak ve frenlenecektir.