Aktif Paratoner

Paratoner

Aktif paratoner

Aktif paratoner nedir?

Aktif paratonerler radyoaktif  paratonerlere alternatif olarak yapılan çalışmalar sonucunda ortaya çıkmıştır. Radyoaktif paratonerlerin yasaklanmasıyla aktif paratonerler dünya çapında yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. Aktif paratonerlerde en önemli etken koruma yarıçapıdır. Koruma yarıçapı, seviye hesabı ve ürünün ∆T değerine bağlıdır. Yıldırımdan korunma yolları olarak aktif paratoner çeşitleri;

1. Piezoelektrik paratoner
2. Elektrostatik paratoner

1) Piezoelektrik  Paratoner (Franklin France Paratoner)

Franklin France aktif paratonerin üstün oluşu, özellikleri yönündendir. Doğada var olan doğal madenlerden piezoelektrik kristali ile üretilmektedir. Piezoelektrik elementler basınca maruz bırakıldığında yüksek gerilim üreten elementlerdir. Rüzgâr etkisiyle piezoelektrik kristalleri basınca maruz kalır ve yüksek gerilim darbeleri meydana gelir. Bu darbeler paratoner üzerinde arklar meydana getirir. Ark etkisi ile hava iyonizasyona uğratılır. Böylece yıldırım paratoner üzerinden toprağa akar ve yıldırımdan korunmayı sağlanmış olur.

Piezoelektrik kristalleri yıldırım boşalmalarından etkilenmedikleri gibi bakımda istemezler. Yıldırımın pozitif ve negatif boşalmasına karşı korunurlar. Testleri montajlı yada montajsız yapılır. Özelliği bakımından yağmur ve elektrik boşalmalarından etkilenmez  ve böylece bozulmazlar. Tasarımları Atom Enerjisi Kurumu tarafından yapılmıştır. Bu kurumdan da patenti vardır. 25 yıllık çalışma ve paslanmama teminatı vardır.

2) Elektrostatik Aktif Paratoner

Elektrostatik paratonerlerin  türleri ve şekilleri değişiktir. Etkili bir koruma alanı meydana getirerek yıldırımdan korunmayı sağlarlar.

Elektrostatik paratonerin çalışma prensibi o anki havanın yüklerine göre elektrik alan şiddetinin arttırılmasına dayanır. Böylece negatif yada pozitif yıldırım çeşitlerine karşı koruma sağlamış olmaktadır. Yıldırım yeryüzü ile birleşmeden önce yakalayarak deşarjı güvenli bir biçimde toprağa aktarmaktadır. Değişik yapılış teknikleri olan aktif paratonerlerin, etkili bir koruma alanları vardır. Ülkelerin ISO standartlarına göre 25 yıl teminatları vardır.

Paratoner firmaları tarafından aktif paratoner yakalama ucu, bronz alaşımdan, sivriltilmiş, iyon jeneratörü bölümü ile ark noktası arasında emniyetli bir açıklık meydana getirilecek şekilde imalatı yapılan aktif paratoner vardır. Atmosferik korozyona karşı dayanıklı, paslanmaz olan bu malzeme ayrıca yakalama başlığının estetikliği açısından krom ile kaplanmıştır.

İyon jeneratörü ile çalışan küre şeklinde metal bir koruyucu ve bunun içindeki donanımla oluşturulan aktif paratonerler de vardır. Krom ile kaplanmış küre koruyucunun çevresinde, yıldırımlı havalarda atmosferik alan ile etkileşerek başlığın içindeki donanım ile yakalama çubuğu çevresinde çok yüksek bir iyonlaştırma akımı oluşturan bir disk vardır. Küre şeklindeki koruyucu içerisindeki devreler yıldırımın darbe etkisine karşı çok güvenli olarak korunmuş olup ayrıca su geçirmezlik sağlanmıştır. Başlığın küre şeklindeki yapısı en büyük yıldırım akımının bile rahatlıkla, topraklama iletken bağlantı noktasına taşınmasını sağlar.

Piyasada birçok paratoner markaları vardır. Paratoner firmaları; paratoner tasarım, kapasite ve çeşitleri bakımından son teknoloji ile paratoner imalatı yapmaktadır. Paratoner fiyatları da kapasiteleri ve çeşitlerine göre farklılık göstermektedir.